با موهای آسیب دیده چه کار کنیم؟

درمان موهای آسیب دیده

اجزا و ساختمان موها

ماده سازنده مو، پروتئین و کراتین است که حکم استخوان بندی مو را هم دارد. از نظر ساختمان یک تار مو شامل:

پروتئین خارجی یا کوتیکول

کورتکس

مدولا است.

                              
1)  کوتیکول: پوشش فلس مانندی است که خارجی ترین لایه مو را تشکیل می دهد و وظیفه اش محافظت از مو در برابر عوامل محیطی، هوا و شستشو است و اگر سالم باشد نور را منعکس کرده و سبب درخشش مو می شود. اگر کوتیکول مو آسیب ببیند، حالت فلس مانند آن به هم می خورد و در محل آسیب، شارژ منفی به وجود می آید که آلودگی ها را به سمت خود می کشاند و از طرفی چون ساختمان فلس مانند کوتیکول به هم خورده است قدرت انعکاس نور نیز از دست می رود در نتیجه مو به حالت خشک، مات و کدر در می آِید.

2)  کورتکس شامل سلول های مرده، الیاف کراتینی و رنگدانه هاست و وظیفه اش انعطاف استحکام و قابلیت ارتجاع و کشش مواست. ضمناً 90 درصد وزن مو را تشکیل می دهد. پیگمنت ها که مسئول رنگ مو هستند به طور معمول 35 سال دوام دارند و پس از آن مو شروع به سفید شدن می کند. البته در سفید شدن موها عوامل متعددی از جمله مسائل ارثی، استرس ها و شوک های عصبی و حتی کمبودهای غذایی مؤثر هستند.

قوام ساقه مو بستگی به ماندگی و یکپارچگی کوتیکول و کورتکس مو دارد. بیمارانی که از رشد نکردن موهایشان گله دارند در واقع مبتلا به این بیماری هستند که سرعت شکستن موهایشان بیشتر از سرعت رشد موها ست. یک دلیل خوب برای اینکه بفهمیم رشد موها در این افراد طبیعی است آن است که از آنها سوال کنیم آیا آنها بطور مرتب موهای ناحیه پا را و زیر بغل را می تراشند؟ اگر پاسخ آنها به این سوال مثبت باشد معلوم می شود که موهای سطح بدن دارای رشد طبیعی است.  متاسفانه موها ممکن است دچار مشکلی به نام فرسایش شوند که باعث می شود ظاهر زیبای موها و همچنین یکپارچگی ساختمانی ساقه مو از بین برود.

لایه سطحی مو یعنی کوتیکول نقش بسیار مهمی در درخشش و حالت پذیری موها دارد. از بین رفتن این لایه باعث می شود که موها تار و کدر شوند و براحتی الکتریسیته ساکن پیدا کنند. در اثر ضربات وارده آمده به موها مثلا شانه کردن و برس کشیدن به تدریج کوتیکول موها از بین می رود. موهای بلند چنانچه انتظار می رود معمولا کوتیکول خراب تری نسبت به موهای کوتاه تر دارند چرا که مدت طولانی تری عمر کرده اند و در معرض آسیب های بیشتری بوده اند. انجام عملیات شیمیایی بر روی موها مثل رنگ کردن مداوم، سشوار کشیدن مکرر و طولانی موها، دکلره کردن و فرزدن باعث می شود که کوتیکول به شدت تخریب شود زیرا برای این کارها لازم است که رنگدانه ها و پروتئین های ساقه مو تغییر پیدا کنند.

علاوه بر مسئله فرسایش مو بتدریج که کورتکس مو ضعیف تر میشود، موهای آسیب دیده  نیز بیشتر می شود. در واقع کورتکس مو باعث استحکام و توانایی آن برای مقاومت در برابر قطع شدن و کشیده شدن می شود. علت موخوره و دو تا شدن نوک موها نیز ایجاد شکاف در کورتکس است. ممکن است کورتکس مو بطور کامل شکسته شود و همین باعث سست شدن شدید ساقه مو می شود بطوری که با یک برس کشیدن مختصر قطع می گردد. آسیب دیدگی کورتکس است که باعث می شود موها خیلی زود بریزند. متاسفانه این سست شدگی شدید موها را نمی توان با هیچ روش دارویی یا آرایشی ترمیم کرد و بالاخره چنین موهایی از دست می روند. کاری که می توان انجام داد این است که پزشک علت این آسیب دیدگی را روشن کند واز بیمار بخواهد از آن اجتناب نماید.

حرارت دادن موها و ایجاد موهای آسیب دیده

حرارت دادن موها از کارهای رایجی است که هم در مردان و هم زنان برای حالت دادن موها بکار می رود. وسایلی که برای این کار استفاده می شوند شامل سشوار، فرزن برقی واتو مو می باشد. این وسایل حرارتی بین 100 تا 170 درجه سانتیگراد ایجاد می کنند. درجه حرارت بین 50 تا 120 درجه سانتیگراد باعث می شود که ساقه مو آب خود را از دست بدهد و در نتیجه حالت ارتجاعی آن از بین برود این به معنی است که اگر ساقه مو کشیده شود براحتی شکسته خواهد شد. علاوه بر آن این کار باعث می شود که موها به شدت مستعد باردار شدن توسط الکتریسیته ساکن شوند و همین امر سبب از بین رفتن حالت پذیری موها می شود. در ضمن موهایی که بر اثر گرما تغییر حالت پیدا کرده اند بیشتر تحت تاثیر ضربات ناشی از شانه زدن قرار می گیرند و همین امر شکستگی آنها را تسهیل می کند. تماس طولانی مدت با حرارت مستقیم در اثر استفاده از فرزن برقی باعث می شود که ساختار مارپیچ آلفا در ساقه مو به شدت سست شده و همچنین باعث متلاشی شدن سیستئین و تیروزین و اکسید شدن تریپتوفان شده که این تغییرات سبب زرد شدن رنگ ساقه مو می شود این تغییر رنگ بویژه در موهای دکلره شده، موهای بلوند و قهوه ای روشن خیلی واضح است. این اطلاعات از این جهت اهمیت دارد که نشان می دهد گرم کردن موها به منظور خشک کردن یا حالت دادن آنها می تواند آسیب های غیر قابل جبرانی ایجاد کند که نتیجه آن شکستن موهاست. لازم است به بیمارانی که دچار چنین مشکلاتی هستند گوشزد شود که اجازه دهند موهایشان در هوای آزاد خشک شوند و از وسایل داغ کننده استفاده نکنند. برخی از خانم ها ممکن است به این توصیه ها عمل نکنند، در چنین افرادی می توانیم توصیه کنیم که لااقل از درجات پایین حرارت استفاده کنند که آسیب دیدگی کاهش یابد، هر چند بطور کامل برطرف نمی شود.

روش هایی برای درمان موهای آسیب دیده

امروزه فرآورده های حالت دهنده و نرم کننده متنوعی وارد بازار شده است که از موها در برابر آسیب دیدگی ناشی از گرما محافظت می نماید. این فراورده ها ممکن است حاوی پلیمر های کاتیونی، پروتئین های هیدرولیزه مثل پروتئین گندم ویا سورفاکتانت های کاتیونی مثل کواترنیوم 70 باشد. تمام این مواد می توانند به میزان 10 تا 20 درصد از تجزیه گرمایی تریپتوفان بکاهند. علاوه بر این استفاده از کوپلی مرهای آکریلات و یا سورفکتانت های کاتیونی می تواند از اصطکاک شانه با موها کم کند و موجب کمتر شکسته شدن موها شوند.  بنابراین در بیمارانی که دچار شکنندگی موها هستند استفاده از این فرآورده ها توصیه می شود. ماسکهای مو و نرم کننده های Leave-In که تا شستشوی بعدی روی ساقه موها می مانند نمونه ای از این محصولات می باشند. اصولا موهایی که رطوبت کمی دارند بیشتر مستعد آسیب پذیری هستند و موهایی که رطوبت کافی دارند کمتر آسیب پذیر هستند. اگر قبلا موها را با مواد جاذب رطوبت مثل گلیسیرین مالش دهیم باعث افزایش مقاومت کوتیکول در برابر آسیب ها می شود. چنین موادی در برخی از حالت دهنده های مو وجود دارد.