چرا پوست شما خشک است ؟

درمان پوست خشک

بحث زیبایی و بهداشت معمولاً با صحت و سلامت پوست آغاز می شود، چرا که پوست از نظر متخصصان زیبایی مهم ترین عنصر بدن محسوب می شود. پوست که قسمت پوششی و محافظ بدن است مانند آینه ای نشان دهنده تمام فعل و انفعالات داخلی بدن است و کوچکترین اختلال و عارضه و نارسایی داخلی در آن منعکس می شود. مثالی ساده در این مورد ناراحتی تخمدانی است که با جوش روی پوست و ریزش مو  همراه می شود یا ناراحتی روحی که پوست را کدر و خسته نشان می دهد. پوست لطیف و سالم بهترین عامل زیبایی یک انسان و نشانه سلامت جسم اوست. 

پوست 1/16 وزن بدن را تشکیل می دهد. پوست طبیعی به رنگ صورتی و یکنواخت و نرم  بوده ودر لمس نه خیلی خشک و نه بیش از حد مرطوب است. ضخامت پوست بنا به عواملی از قبیل جنسیت، سن و محیط زندگی متغیر است. همچنین ضخامت پوست قسمتهای مختلف بدن متفاوت است، به طوری که در کل به طور متوسط 2-1 میلی متر و در کف دست و پا ضخیم تر از همه جا و حدود 3 میلی متر و در پلک ها به نازکترین حد یعنی 0/3 میلی متر می رسد. 

در پوستهای خشک فرد از احساس کشیدگی و خشکی در پوست شکایت دارد. چنین پوستی مات و کدر است. در افراد سیگاری ته رنگ خاکستری دارد. در آن پوسته های ظریف همراه با ترک های ریز دیده می شود. در لمس زبر است و اثری از جوش و جای آن وجود ندارد، چون منافذ پوست بسته است. چروک های عمیق و زودرس در این پوست دیده می شود که بخصوص در پیشانی و دور چشم بیشتر نمایان است. در ضمن این پوست می تواند داغ و برافروخته و بر روی گونه ها صورتی یا قرمز باشد.

عوامل ایجاد کننده پوست خشک:

عوامل را می توان به دو دسته عمده تقسیم کرد:

1. بیرونی

2. درونی

عوامل بیرونی به سه دسته تقسیم می شوند:

الف – عوامل فیزیکی مثل آفتاب، باد، سرما و شوینده ها

ب – عوامل شیمیایی مثل داروهای ضد جوش و آنتی هیستامین ها

ج – عوامل محیطی بخصوص در فصل زمستان که رطوبت کمتر و بازتاب نور در برف زیاد است. 

عوامل درونی به دو دسته تقسیم می شوند:

الف - بیماریها مثل اگزمای مزمن

ب -  غیربیماریها که شامل پوست شکننده و پوست خشک پیر می شود.

در پوست خشک پیر با افزایش سن خصوصا از 50 سالگی به بعد در اثر کاهش غدد مترشحه چربی پوست رو به خشکی می گذارد. در پوست شکننده علاوه بر خشکی، حساسیت فوق العاده ای نیز وجود دارد. فرد هرچه استفاده می کند به حساسیت دچار می شود. چنین پوستی نازک است و افراد مبتلا می توانند پیر یا جوان باشند. این مشکل در خانم ها به ویژه در میان سالگی بیشتر دیده می شود.

پوست خشک اغلب نازک است اما فراموش نکنید که هر پوست خشکی نازک نیست. مثلاً پوست هایی که در اثر تابش آفتاب خشک شده اند به علت افزایش تکثیر سلولی در لایه شاخی نه تنها قدرت حفظ آب را ندارند، بلکه ضخیم هم می شوند. چنین پوست هایی، از پوسته ریزی مناسب و طبیعی برخوردار نیستند.

مکانیسم های ایجاد پوست خشک:

مکانیسم های ایجاد پوست خشک سه دسته می شوند:

1. سرشتی

2. آسیب به سد دفاعی پوست یا اپیدرم

3. به هم خوردن تعادل تمایز سلولی دراپیدرم که این حالت بیشتر در اثر آفتاب بروز میکند.

راه های مراقبت و درمان پوست های خشک

با توجه به نکاتی که گفته شد پوست خشک دو مشکل عمده دارد:

فاقد هر دو جزء چربی و آب است.

در نتیجه در مراقبت پوست خشک باید هم آب رسانی کنیم هم چربی رسانی. اگر پوستی در اثر کمبود ترشحات چربی خشک شود باید با مصرف کرم ها و درمان های چرب این نوع خشکی را از بین برد ولی اگر پوستی در اثر کم آبی خشک شده باشد باید با مصرف کرم ها و درمان های رطوبت رسان این خشکی را برطرف کنیم.

نکته: پوست های خشک به هر دلیلی ممکن است حالت کششی و پوسته ریزی داشته باشند و باید آن را با مواد تقویتی و مرطوب کننده درمان کرد. در غیر این صورت شخص دچار پیری زودرس، چین و چروک و افتادگی پوست می شود.

برای شروع مراقبت از پوست خشک ابتدا باید به تقسیم بندی آن توجه داشته باشیم و تعیین کنیم با چه نوع پوست خشکی روبرو هستیم.

1. پوست خشک ناشی از آفتاب مثل کشاورزان که زیاد در معرض تابش آفتاب هستند (آفتاب سبب ضخیم شدن پوست علاوه بر خشکی آن می شود). برخورد با پوست های خشک ناشی از آفتاب قدری تفاوت دارد چون در این پوست ها تعادل تمایز سلولی در اثر آفتاب به هم می خورد و در نتیجه پوست خشک، ضخیم و چروک دار می شود. به همین دلیل حتماً در درمان آن باید از مواد لایه بردار استفاده کرد که تحت نظر پزشک تجویز میشود. حالا باید از این پوست لایه برداری شده در برابر آفتاب محافظت کرد که این کار با استفاده از ضدآفتاب انجام می شود. ضدآفتابی که بکار می رود باید حداقل SPF  معادل 30 داشته باشد.

2. پوست خشک شکننده یا حساس که برای آن از چرب کننده های معمولی مثل وازلین استفاده می شود و محصولات حاوی اوره، اوسرین و مواد التیام بخش مثل آلانتویین، آلوئه ورا، بابونه، عسل و گل رز  بدون هر گونه اسانس برای آنها مناسب است. 

3. پوست خشک معمولی و پیر شده 

یکی از اولین اقداماتی که برای پوست خشک انجام می شود، پاکسازی است. اولین مرحله در پاکسازی استفاده از شیرپاک کن است. در این مورد شیر پاک کن باید مخصوص پوست خشک باشد و قطعاً موارد مرطوب کننده و نرم کننده داشته باشد. بهترین محصول پاک کننده پوست خشک Cold Cream کلد کرم است. گاهی اوقات هم موم زنبور عسل به کار می رود. 

بعد از شیر پاک کن باید لوسیون بکار رود که باید متناسب با پوست خشک باشد. یعنی دارای  مواد مرطوب کننده و فاقد الکل  باشد. مثلاً عسل داشته باشد که مرطوب کننده است یا آلوئه ورا Aloevera  که ماده ای گیاهی، ضدالتهاب، نرم کننده و مرطوب کننده است، داشته باشد و حتی دارای آلانتونین Allantoin باشد که خاصیت ضد التهاب دارد.

نکته: در پوست خشک شکننده یا حساس می توان بجای لوسیون از آب برای پاک کردن شیرپاک کن استفاده کرد. 

شیر پاک کن باید حتماٌ از روی پوست پاک شود وگرنه ایجاد التهاب میکند.

از دیگر اقدامات لازم در پاکسازی، اسکراب یا  Scrub  است که کرمی حاوی مواد ریز ساینده است و در اثر سایش مکانیکی توسط دست لایه مرده نازکی از سطح پوست را بر میدارد.  در مورد پوست خشک این کار می تواند پوست را خشک تر کند به همین دلیل برای پوست های خشک حساس و شکننده ممنوع است. برای سایر انواع پوست خشک می توان انواع  دانه ریز با دفعات کمتر و مدت زمان  کوتاه تر را توصیه کرد، ضمن این که اسکراب در فصل زمستان برای تمام انواع پوست خشک ممنوع است چون در این فصل پوست خشک تر می شود.

از دیگر مراحل پاکسازی ماساژ است که برای پوست خشک بسیار مناسب است ،چون باعث افزایش خون رسانی و همینطور افزایش ترشح غدد سباسه یا چربی می شود. از اقدامات دیگری که در پاکسازی انجام می شود، استفاده از بخور است. برای پوست خشک مدت بخور زیاد نیست. برای پوست خشک می توان از هیدرودرمی یا آبرسانی استفاده کرد که کارش رطوبت رسانی عمیق است.

برای این پوستها دو نوع مرطوب کننده هم داریم:  1 )پوشاننده   2)جاذب رطوبت

در فصل تابستان کرم هایی که پوشانندگی  بیشتری دارند مناسب ترند و در فصل زمستان کرم هایی که جاذب رطوبت هستند ارجحند.  یکی از سیستم های مرطوب کننده ماسک های مرطوب کننده هستند که برای پوست های خشک می توان از ماسک های مومی و آبرسان استفاده کرد.

نکات قابل توصیه به افرادی با پوست خشک:

1. نوشیدن 8 لیوان آب در روز

2. حتی الامکان از صابون استفاده نشود و شوینده های Soap Free   یا فاقد صابون جایگزین آن شود. در غیر اینصورت حتماً بعد از آن مرطوب کننده چرب بکار برد.

3.   استفاده از صابون های مناسب که در مورد پوست خشک بهترین صابون ها اسیدی چرب هستند و اگر در دسترس نبود، صابون خنثی چرب یا چرب معمولی بهتر است. 

4. پرهیز از استحمام مکرر، یک بار دوش گرفتن در روز کافی است و می توان در حمام از روغن های حمام یا Bath Oil استفاده کرد.

5. فرد پس از بیرون آمدن از حمام، 3 دقیقه فرصت دارد که پوست را چرب کند درغیر این صورت پوست خشک می شود، چون نه تنها آبی که حین حمام کردن جذب پوست شده، پس از خروج از حمام تبخیر می شود بلکه آبی که از قبل از هم وجود داشت از دست می رود.

6. از کرم های مرطوب کننده روز و شب که مناسب پوست خشک هستند استفاده کند.

7. پرهیز از آفتاب ضروری است چون آفتاب یکی از عوامل خشک کننده پوست است، ضدآفتاب هایی که بکار می رود باید مناسب نوع پوست باشد.

8. پرهیز از محیط های بسیار سرد و گرم و یا خشک و محافظت از بدن در مکان های با جریان هوای زیاد.

9. احتراز از تماس بیش از حد با مواد شیمیایی، پاک کننده ها و یا حلال ها.