راه های درمان و جلوگیری از گرمازدگی
گرمازدگی، نوعی از هایپرترمی است که در آن حرارت بدن به طور چشمگیری بالا رفته و در صورت عدم درمان سریع و صحیح، می تواند بسیار خطرناک باشد. دلیل ابتلا به گرمازدگی، افزایش درجه حرارت بدن است که اغلب با کم آبی همراه می باشد. از جمله علائم گرمازدگی می توان به سرگیجه، تهوع، تعریق فراوان و بی هوشی اشاره کرد. یکی از مهمترین اقداماتی که می توان در برابر افراد مشکوک به گرمازدگی انجام داد، خنک کردن است. سعی کنید با هر وسیله خنک کننده و آب یخ شروع به خنک کردن فرد کنید و سریعا با اورژانس تماس بگیرید.
گرمازدگی نوعی افزایش خون یا بیماری ناشی از گرمای شدید است که با افزایش درجه غیرطبیعی بدن و تغییر در عملکرد سیستم عصبی همراه می باشد. این بیماری می تواند بسیار خطرناک باشد و در صورت عدم درمان به موقع حتی با مرگ همراه است. گرمازدگی که نوعی هایپرمی است، به عنوان دمای بالای 104 درجه فارنهایت یا 40 درجه سانتی گراد به بالا تعریف شده است.
بدن معمولا در اثر متابولیسم، گرما ایجاد می کند و معمولا قادر است گرما را از طریق پوست یا تعریق، از بین ببرد. با این وجود، در گرمای شدید یا فشار شدید بدن در زیر آفتاب، بدن ممکن است نتواند گرما را به اندازه کافی خارج کند و دما افزایش می یابد. دمای بدن در این شرایط به بالای 41 درجه سانتی گراد رسیده و عواقب جدی تری را به دنبال دارد. یکی از مهمترین دلایل گرمازدگی، کم آبی است. یک فرد که بدن او کم آب شده است، به اندازه کافی عرق نمی کند تا گرما را از بین ببرد و همین امر منجر به افزایش دمای بدن خواهد شد.
افراد مستعد گرمازدگی عبارتند از:
- نوزادان
- افراد سالخورده که غالبا دچار بیماری های قلبی، ریوی و کلیوی هستند و داروهایی را مصرف می کنند که باعث آسیب پذیری آن ها در مقابل کمبود آب و گرمازدگی می شود.
- ورزشکاران
- افرادی که در محیط بیرون مشغول فعالیت هستند و از لحاظ جسمانی تحت آفتاب قرار دارند.
- کودکان و حیوانات خانگی که مدت زمان زیادی در معرض آفتاب قرار دارند
مقابله با گرمازدگی
علائم گرمازدگی گاهی اوقات می تواند علائم حمله قلبی یا سایر شرایط مشابه را داشته باشد. از جمله این علائم می توان به حالت تهوع، استفراغ، خستگی مزمن، ضعف، سردرد، گرفتگی عضلات و سرگیجه اشاره کرد. با این حال، برخی افراد می توانند گرمازدگی را به صورت ناگهانی و سریع بدون هشدار تجربه کنند. از جمله علائم ظاهری فرد گرمازده شده نیز می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- درجه حرارت بالای بدن
- عدم تعریق بدن با وجود پوست خشک داغ و قرمز
- نبض تند
- مشکل تنفسی
- رفتار عجیب
- توهم
- گیجی
- تحریک پذیری
- تشنج
- کما
در حالی که سالمندان در معرض گرمازدگی بیشتری قرار دارند، نوزادان و کودکان نیز در معرض این خطر وجود دارند. به ویژه نوزادان یا خردسالانی که در ماشین و در معرض نور مستقیم آفتاب قرار دارند. چرا که دمای داخل ماشین کاملا بسته حتی در هوای معتدل می تواند تا حد خطرناکی افزایش یابد. بسیار مهم است که والدین خطرات قرار دادن کودکان در ماشین کاملا بسته را درک کنند و از انجام این کار خودداری نمایند.
علاوه بر کودکان و نوجوانان، گرمازدگی یا بیماری ناشی از گرما، یک خطر جدی برای ورزشکارانی است که در شرایط گرم محیطی آموزش می بینند.
علائم گرمازدگی
ابتدا فرد گرمازده را به ناحیه دارای سایه برسانید. لباس هایش را در بیاورید و آب خنک روی وی بریزید. باید تا جای امکان به فرد آب خنک و بستنی یخی بدهید تا دمای بدن متعادل شود و شروع به تعریق نماید. از دادن نوشیدنی های حاوی الکل بپرهیزید.
دمای بدن فرد را دائما با دماسنج کنترل کرده و تلاش های خود برای خنک کردن را ادامه دهید. سعی کنید دمای بدن را به 38 درجه سانتی گراد برسانید. علاوه بر همه این کارهایی که به آن ها اشاره کردیم، فورا به اورژانس اطلاع دهید تا درمان سریع تر انجام شود.
مهمترین اقداماتی که می توانید در مقابل گرمازدگی انجام دهید، جلوگیری از کم آبی بدن و انجام فعالیت های شدید بدنی در مقابل آفتاب است. سعی کنید همواره بدن خود را هیدراته نگه دارید.
اگر مجبورید فعالیت های بدنی خود را در هوای گرم انجام دهید، مایعات فراوان مانند آب، شربت و آبمیوه بنوشید. اما از مصرف نوشیدنی های حاوی الکل و کافئین مانند نوشیدنی های گرم بپرهیزید. چون منجر به کم آبی بدن می شود. سعی کنید از لباس نخی و خنک استفاده کنید. کلاه بر سر بگذارید و به طور مکرر استراحت کنید.
هرگز کودکان و حیوانات را در اتومبیل بسته و قفل رها نکنید؛ چرا که خطر مرگ را برای آن ها به دنبال دارد.
75 درصد از وزن بدن انسان را آب تشکیل می دهد و این میزان بیشتر در سلول های بدن یا فضای داخل سلولی یافت می شود. بقیه آن نیز در فضای خارج سلولی یافت می شود که شامل رگ های خونی و فاصله بین سلول های هستند.
کمبود آب بدن هنگامی رخ می دهد که مقدار آب خارج شده از مقدار آب مصرف شده بیشتر باشد. بدن انسان بسیار پویا است و همیشه در حال تغییر می باشد. آب بدن معمولا از طریق تعریق و دفع ادرار و مدفوع خارج می شود. فرد برای جایگزینی آب بدن که از طریق این موارد دفع شده است، نیاز به نوشیدن 8 لیوان آب در روز دارد. در ادامه به علل شایع کم آبی بدن اشاره خواهیم داشت:
کم آبی بدن
اسهال شایع ترین دلیلی است که فرد طی آن آب اضافی بدن را از دست می دهد. اسهال شامل حرکات مایع غیرمعمول مکرر یا غیرمعمول روده و تخلیه آبکی بیش از حد مواد مدفوع است. اسهال مداوم هم ناراحت کننده و هم خطرناک است؛ زیرا با هر حرکت روده می توان مقدار قابل توجهی از آب را از دست داد. در سراسر جهان، سالانه بیش از چهار میلیون کودک به دلیل کمبود آب در اثر اسهال، جان خود را از دست می دهند.
استفراغ، عمل خالی کردن اجباری معده است که طی آن معده باید بر فشارهایی که به طور معمول وجود دارد غلبه کند تا مواد غذایی و ترشحات داخل معده حفظ شود. معده تقریبا به سمت بیرون می چرخد و خود را به قسمت تحتانی مری یا همان قسمت از لوله ای که دهان را به معده وصل می کند، می چسباند. استفراغ مداوم می تواند عامل جدی ریزش مایعات باشد و اگر فرد قادر به تحمل مایعات نباشد، جایگزینی آب برای فرد دشوار خواهد بود.
بدن هنگام تلاش برای خنک کردن خود، با استفاده از تعرق می تواند مقادیر قابل توجهی از آب را از دست بدهد. در محیط گرم، انجام فعالیت بدنی در زیر نور آفتاب یا ابتلا به تب می تواند از دلایل بروز تعریق شدید باشد. افرادی که زیاد تعریق می کنند، باید آب زیادی هم بنوشند تا جایگزین شود.
در مبتلایان به دیابت، افزایش قند خون باعث دفع قند در ادرار می شود که کمبود آب بدن را به دنبال دارد. به همین دلیل، تکرر ادرار و تشنگی بیش از حد می تواند از علائم دیابت باشد.
پوست نقش مهمی در تنظیم مایعات و دمای بدن دارد. اگر پوست آسیب دیده باشد، توانایی حفظ و کنترل آب از بین می رود. قربانیان سوختگی معمولا به دلیل کمبود آب در پوست آسیب دیده، دچار کمبود آب زیادی می شوند. سایر بیماری های التهابی پوست نیز با کمبود آب همراه هستند.
